PREAMBUŁA
Podstawową zasadą wszystkich działań podejmowanych przez terapeutę jest działanie na rzecz dobra dziecka. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec dzieci przemocy w jakiejkolwiek formie. Standardy Ochrony zawierają wytyczne, dotyczące postępowania w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa i dobra dzieci.
Standardy ochrony małoletnich obejmują:
- Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a terapeutą.
- Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletnich.
- Zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka przez pracownika, osobę trzecią, innego dziecka lub opiekuna.
- Zasady ochrony danych osobowych małoletniego.
- Zasady ochrony wizerunku dziecka.
- Zasady ustalenia planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdy.
- Procedury określające zakładanie ,,Niebieskiej Karty’’.
- Zasady aktualizacji standardu ochrony małoletnich.
- Zasady udostępniania rodzicom i dzieciom Standardów Ochrony Małoletnich.
ROZDZIAŁ I
PODSTAWOWE POJĘCIA
- Terapeutą jest świadczący usługi psycholog – Marta Permus
- Małoletnim jest każda osoba do ukończenia 18 roku życia.
- Opiekunem małoletniego jest osoba uprawniona do jego reprezentacji, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
- Zgoda rodzica małoletniego oznacza zgodę, co najmniej jednego z jego rodziców. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinno-opiekuńczy.
- Przez krzywdzenie małoletniego należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na jego szkodę przez jakąkolwiek osobę, lub zagrożenie dobra małoletniego, w tym jego zaniedbywanie.
- Krzywdzeniem jest:
Przemoc – zachodzi, gdy jakaś osoba odnosi się do drugiej w sposób niezgodny z wymaganiami relacji, która je łączy.
Przemoc fizyczna – jest to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne.
Przemoc emocjonalna – to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, wciąganie dziecka w konflikt dorosłych, manipulowanie nim, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości, stawianie dziecku wymagań i oczekiwań, którym nie jest ono w stanie sprostać. Jej celem jest naruszenie godności osobistej.
Wykorzystywanie seksualne – to każde zachowanie, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem dziecka. Wykorzystywanie seksualne odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka, współżycie z dzieckiem) oraz zachowania bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm). Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas.
Zaniedbywanie – to niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych dziecka przez rodzica lub opiekuna prawnego, zapewnienie mu odpowiedniego pożywienia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa.
- Osoby odpowiedzialne za Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem to terapeuta – psycholog świadczący usługi w gabinecie – Marta Permus
- Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację małoletniego.
ROZDZIAŁ II
ZASADY ZAPEWNIAJĄCE BEZPIECZNE RELACJE MIĘDZY MAŁOLETNIM A PSYCHOLOGIEM
- Bezpośredni kontakt z dzieckiem oparty jest na poszanowaniu jego intymności i godności.
- Niedopuszczalne są zachowania, które wzbudzają poczucie zagrożenia lub noszą znamiona: przemocy fizycznej (np. popychanie, uderzanie, wykręcanie rąk, duszenie, kopanie, szarpanie), erotyzowania relacji (flirt słowny, dwuznaczny żart, zły dotyk, wyzywające spojrzenie), seksualizacji relacji (obcowanie płciowe i inne czynności seksualne).
- Nie dopuszcza się komunikacji z małoletnim, która ma akcenty wrogości, wulgaryzmów, agresji, złośliwości i ironicznych komentarzy. Komunikacja nie powinna: wzbudzać w małoletnim poczucie zagrożenia (groźby, wyzwiska, krzyk), obniżania i niszczenia poczucia wartości (np. wyzwiska, krzyk, negatywne ocenianie, reakcja nieadekwatna do sytuacji, wzbudzanie poczucia winy, negowanie uczuć), upokarzać (publiczne wyszydzanie, naigrywanie się, ośmieszanie), naruszać granic (nie zachowywanie odpowiedniego dystansu, obcesowość, podteksty o charakterze erotycznym).
- Terpeutę – psychologa obowiązuje obiektywizm, sprawiedliwość, bezinteresowność i szacunek w traktowaniu każdego małoletniego, bez względu na pochodzenie, rasę, wyznanie i narodowość.
- Niedopuszczalne są wszelkie formy dyscyplinowania mające na celu upokorzenie, poniżenie oparte na wykorzystywaniu przewagi fizycznej bądź psychicznej.
- Psycholog – terpeuta nie może utrwalać wizerunków dzieci w celach prywatnych, również zawodowych, jeżeli opiekun dziecka nie wyraził na to zgody.
- Psycholog- terapeuta zobowiązany jest do zapewnienia dzieciom, w sytuacji, kiedy poczują się niekomfortowo, stosowną pomoc, zgodną z instrukcją jej udzielania.
- W przypadku, gdy psychologa- terapeutę łączą z dzieckiem lub jego opiekunem relacje rodzinne lub towarzyskie, zobowiązany on jest do zachowania pełnej poufności, w szczególności do utrzymania w tajemnicy spraw dotyczących innych małoletnich, opiekunów i pracowników.
ROZDZIAŁ III
ROZPOZNAWANIE I REAGOWANIE NA CZYNNIKI RYZYKA KRZYWDZENIA MAŁOLETNICH
- Pracownik – terapeuta i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletnich. Takie jak:
- dziecko ma widoczne obrażenia ciała (siniaki, ugryzienia, rany), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić. Obrażenia są w różnej fazie gojenia;
- podawane przez dziecko wyjaśnienia dotyczące obrażeń wydają się niewiarygodne, niemożliwe, niespójne itp., dziecko często je zmienia;
- dziecko boi się rodzica lub opiekuna, boi się przed powrotem do domu;
- dziecko wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła;
- dziecko cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: bóle brzucha, głowy, mdłości itp.;
- dziecko jest bierne, wycofane, uległe, przestraszone, depresyjne itp. lub zachowuje się agresywnie, buntuje się, samookalecza się itp.;
- dziecko mówi o przemocy.
- Jeżeli z objawami u małoletniego współwystępują określone zachowania rodziców lub opiekunów, to podejrzenie, że dziecko jest krzywdzony jest szczególnie uzasadnione. Niepokojące zachowania rodziców to:
- rodzic/opiekun podaje nieprzekonujące lub sprzeczne informacje lub odmawia wyjaśnień przyczyn obrażeń dziecka;
- rodzic/opiekun odmawia, nie utrzymuje kontaktów z osobami zainteresowanymi losem dziecka;
- rodzic/opiekun mówi o małoletnim w negatywny sposób, ciągle obwinia, poniża strofuje dziecko (np.: używając określeń takich jak „idiota”, „gnojek”, „gówniarz”);
- rodzic/opiekun poddaje małoletniego surowej dyscyplinie lub jest nadopiekuńczy lub zbyt pobłażliwy lub odrzuca małoletniego;
- rodzic/opiekun zachowuje się agresywnie.
- W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka, Psycholog-terapeuta proponuję rozmowę z rodzicami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania stosownej pomocy.
- Psycholog- terapeuta monitoruje sytuację i dobrostan małoletniego.
ROZDZIAŁ IV
ZASADY I PROCEDURA PODEJMOWANIA INTERWENCJI W SYTUACJI PODEJRZENIA KRZYWDZENIA DZIECKA PRZEZ PRACOWNIKA, OSOBĘ TRZECIĄ, INNEGO DZIECKA LUB OPIEKUNA
- Zakres zadań w przypadku podejrzenia lub uzyskania informacji, że małoletni jest krzywdzony:
a) Psycholog – terapeuta
- Przyjmuje zgłoszenie o krzywdzeniu lub podejrzeniu krzywdzenia małoletniego oraz prowadzi rozmowę z rodzicami lub opiekunami prawnymi. W sytuacjach podejrzenia przemocy domowej wobec małoletniego podejmują decyzję o uruchomieniu procedury „Niebieskiej Karty”.
- W przypadku, gdy małoletni doświadcza przemocy domowej lub jeżeli rodzice/opiekunowie prawni odmawiają współpracy z Psychologiem, składa wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu lub zawiadamiają policję lub prokuraturę o podejrzeniu przestępstwa.
- W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia małoletniego zawiadamia policję.
- W sytuacji, gdy sprawcą przemocy jest osoba dorosła, zawiadamia policję.
- W przypadku, gdy sprawcą przemocy jest nieletni, a wcześniejsze metody postępowania okazały się nieskuteczne zawiadamia sąd.
- Procedura postępowania w przypadku podejrzenia, że małoletni jest ofiarą przemocy domowej:
- Badane są okoliczności sprawy oraz odbywa się rozmowa z rodzicem, prawnym opiekunem lub osobą z najbliższej rodziny pokrzywdzonego, której sprawa nie dotyczy.
- Jeżeli stan dziecka wskazuje na zagrożenie jego zdrowia i życia psycholog- terapeuta wzywa pomoc medyczną (po wcześniejszym powiadomieniu rodziców lub opiekunów prawnych).
- Psycholog podejmuje decyzję o wdrożeniu procedury „Niebieskiej Karty” i składa wniosek do odpowiedniej instytucji.
- W przypadku zaniedbywania dziecka, poniżania, upokarzania, ośmieszania dziecka, wciągania dziecka w konflikt dorosłych, manipulowania nim, dyrektor powiadamia policję, sąd lub zespół interdyscyplinarny do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
ROZDZIAŁ V
ZASADY OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH MAŁOLETNIEGO
Dane osobowe małoletniego podlegają ochronie na zasadach określonych w Ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych):
- Psycholog- terapeuta ma obowiązek zachowania tajemnicy danych osobowych, które przetwarza oraz zachowania w tajemnicy sposobów zabezpieczenia danych osobowych przed nieuprawnionym dostępem;
- Dane osobowe dziecka są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów;
- Psycholog- terapeuta jest uprawniony do przetwarzania danych osobowych dziecka i udostępnienia tych danych w ramach zespołu interdyscyplinarnego.
- Psycholog- terapeuta może wykorzystać informacje o małoletnim w celach szkoleniowych lub edukacyjnych wyłącznie z zachowaniem anonimowości dziecka oraz w sposób uniemożliwiający identyfikację małoletniego.
- Psycholog- terapeuta w wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, może skontaktować się z opiekunem małoletniego i zapytać go o zgodę na podanie jego danych kontaktowych przedstawicielom innych instytucji np. sąd, szkoła. W przypadku wyrażenia zgody, Psycholog- terapeuta podaje przedstawicielowi instytucji dane kontaktowe do opiekuna małoletniego.
ROZDZIAŁ VI
ZASADY OCHRONY WIZERUNKU DZIECKA
- Psycholog – terapeuta nie wolno umożliwiać przedstawicielom innych instytucji utrwalania wizerunku dziecka (tj. filmowanie, fotografowanie) bez pisemnej zgody opiekuna małoletniego.
- Upublicznienie przez Psychologa-terapeutę wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (tj. fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody opiekuna małoletniego.
- Przed utrwaleniem wizerunku małoletniego należy dziecko oraz opiekuna poinformować o tym, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany (np. że umieszczony zostanie na facebook.com/instagram.com) w celach promocyjnych.
ROZDZIAŁ VII
ZASADY USTALENIA PLANU WSPARCIA MAŁOLETNIEGO PO UJAWNIENIU KRZYWDY
- Indywidualny Plan Działania będzie zawierał informacje o podjętych działaniach oraz o czasie trwania wsparcia.
ROZDZIAŁ VIII
PROCEDURY OKREŚLAJĄCE ZAKŁADANIE ,, NIEBIESKIEJ KARTY’’
- Jeśli do Psychologa-terapeuty przyjdzie małoletni i zgłosi, iż wobec niego stosowana jest przemoc, pracownik ten powinien wszcząć procedurę „Niebieskiej Karty”. Każde powzięcie informacji o zaistnieniu przemocy nakazuje rozpocząć działania.
- Procedura „Niebieskiej Karty” stosowana jest każdorazowo w sytuacjach podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka opisanych w rozdziale 3.
ROZDZIAŁ IX
ZASADY AKTUALIZACJI STANDARDU OCHRONY MAŁOLETNICH
- Standardy będą aktualizowane minimum co 2 lata.
- W razie konieczności Psycholog- terapeuta wprowadza zmiany w Standardach
ROZDZIAŁ X
ZASADY UDOSTĘPNIANIA RODZICOM I DZIECIOM STANDARDÓW DO ZAPOZNANIA SIĘ Z NIMI I ICH STOSOWANIA
- Dokument „Standardy Ochrony Małoletnich” jest dokumentem ogólnodostępnym dla rodziców.
- Dokument publikowany jest na stronie internetowej www.zdroweemocje.pl
ROZDZIAŁ XI
MONITORING STOSOWANIA STANDARDÓW OCHRONY MAŁOLETNICH
- Osobą odpowiedzialną za monitorowanie realizacji niniejszych Standardów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem jest psycholog-terapeuta.
ROZDZIAŁ XII
ZAPIS KOŃCOWY
- Standardy Ochrony Małoletnich wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.